Het Lawine Weerbericht

HET EERSTE GOEDE ADVIES AAN MENSEN DIE BUITEN DE PISTES VAN DE VERSE SNEEUW
WILLEN GENIETEN IS: LEES HET LAWINEBERICHT. MAAR WAT STAAT DAAR NU EIGENLIJK PRECIES IN?

WOORD – ROLF WESTERHOF | SNOW SAFETY CENTER BEELD – CREATIVE COMMONS

Een lawinebericht bevat veel informatie. Het eerste dat je meestal te zien krijgt in een lawinebericht is een kaartje van een heel land of een regio met allerlei kleuren, cijfers en afkortingen. Al deze gegevens worden meerdere keren per dag bijgewerkt om er voor te zorgen dat jij als freerider een beter beeld krijgt van de sneeuwcondities. Zo ga je een stuk beter voorbereid op pad.

Eén van de meest opvallende zaken in die kaartjes zijn de verschillende getallen die het algemene gevaren niveau aangeven. Deze cijfers variëren van 1 (gunstig) tot en met 5 (zeer ongunstig). Ze komen van de Europese Lawineschaal, die inmiddels over de hele wereld ingevoerd is. En daardoor kun je overal ter wereld direct in het lawinebericht a ezen hoe hoog
de risico’s op dat moment zijn.

DE EUROPESE LAWINESCHAAL

De Europese Lawineschaal classi ceert het lawinerisico op een vijfpuntschaal. Factoren zoals de steilheid van een helling, door wind verplaatste sneeuw, temperatuur verschillen, hoeveelheid nieuwe sneeuwval en de oriëntatie van een helling zijn van invloed op de stabiliteit van het sneeuwdek. Deze worden allemaal

nauwkeurig bekeken, berekend en gecontroleerd alvorens er een cijfer van de Lawineschaal aan het gebied gekoppeld kan worden. Dit gebied kan bij voorbeeld de gehele Noord Alpen zijn of slechts een dal in Tirol.

Het opvallendste en helaas minst bekende kenmerk van de Europese Lawineschaal is dat de omstandigheden twee keer zo ongunstig worden wanneer het cijfer slechts met één punt vermeerderd. Als vandaag

het lawinegevaar op niveau 2 staat en morgen op 3, dan zijn de gevaren en de risico’s dus verdubbeld. Hoewel je in de media meestal pas iets over lawines leest als er sprake is van een ‘groot lawinegevaar’ (niveau 4), is dit meestal niet het niveau waar de meeste lawineslachtoffers vallen. Slechts 11% van alle dodelijke slachtoffers komen bij lawinegevaar 4 om het leven. Niveau 2 neemt ongeveer 29% van alle dodelijke slachtoffers voor zijn rekening en niveau 3 maar liefst 54%! Denk dus niet, zoals veel te vaak gebeurt, dat niveau 3 een ‘gemiddeld’ niveau is, omdat het zo mooi in het midden van de vijfpunt schaal staat. Lawineniveau 3 is een killer!

TEKSTUELE INFORMATIE

Hoe de tekst van een lawinebericht is opgebouwd, verschilt van land tot land. Bovendien bevinden de lawineberichten zich op het moment in een periode van ontwikkeling, waarbij men streeft naar inter nationaal uniforme informatie. Daarnaast moeten de lawineberichten steeds toegankelijker voor het gros van de wintersporters worden. Voor de professionals betekent dat echter ook dat de informatie wat oppervlakkiger zal worden. Over de inhoud heeft men nu een aantal afspraken gemaakt en in Europa tref je dan ook een bepaalde opbouw aan in een lawinebericht. Allereerst valt te lezen om welk probleem het gaat. Hoe groot is het gevaar bijvoor beeld (dat is waar de vijfpuntschaal om de hoek komt kijken) en om welk gevaar gaat het (is er bijvoorbeeld kans op natte sneeuwlawines, plaklawines of stui awines?). Heeft het gesneeuwd? Zo ja, hoeveel?

Verder staat beschreven wáár de grootste problemen zitten. Zijn alle hellingen even gevaarlijk? Of loeren de gevaren voornamelijk op bepaalde plaatsen?

Bijvoorbeeld hellingen aan lijzijden (van de wind afgewend)? Noord of zuidhellingen? En boven welke hoogte is het risico het grootst? Deze informatie wordt deels gra sch weergegeven door middel van een kompasroos en een vermelding van de hoogte, bijvoorbeeld 1800 meter. Om effectief van deze informatie gebruik te kunnen maken heb je al de nodige kennis van lawines nodig.

Tot slot is er nog een technischer verhaal met wát de oorzaken van het gevaar zijn. Dit is informatie voor professionals (of mensen met veel lawinekennis). Het gaat onder andere over de exacte weersomstandigheden,de opbouw van het sneeuwdek en zwakke lagen. Deze informatie is gebaseerd op de historie van de sneeuwval en bestaat uit een heleboel cijfers en berekeningen die omgezet zijn naar een samenvattende conclusie of uitleg. Hierin wordt veel lastige terminologie gebruikt.

Wat uiteindelijk interessant is, is hoeveel kracht er eigenlijk nodig is om een lawine te veroorzaken.
Is er veel of weinig belasting nodig? Als er slechts een geringe belasting nodig is, dan is dat natuurlijk veel ongunstiger. Meestal is dit vanaf niveau 3 het geval. Maar wat is gering en wat is groot? Onder gering wordt een snowboarder verstaan die zich op zijn snowboard verplaatst. In zo’n geval kan simpelweg jouw aan wezigheid in een ongunstige helling voldoende zijn voor het ontstaan van een lawine! Een grote belasting is bijvoorbeeld meerdere mensen die dicht bij elkaar staan of afdalen. Maar een grote belasting is ook iemand te voet! Niet op sneeuwschoenen, maar lopend op snowboardschoenen. De impact is dan namelijk veel

groter dan wanneer je hoog boven op het sneeuwdek zit, wat bijvoorbeeld het geval is met sneeuwschoenen. Met dit in je achterhoofd kun je de informatie van het lawinebericht wat meer concretiseren. Blijf bij lawine gevaar 2 altijd in terrein dat minder dan 40 graden steil is, bij lawinegevaar 3 in vlakker terrein dan 35 graden steil en bij lawinegevaar 4 uitsluitend op geopende pistes en skiroutes. En hou daarnaast dus rekening met de impact die je uitoefent op het sneeuwdek.

LAWINE SCENARIO’S

Eén van de dingen waarmee de verschillende lawine diensten op dit moment aan het experimenteren zijn, zijn de zogenaamde ‘lawinescenario’s’. Het idee hier achter is dat je met één naam of pictogram een bepaald lawineprobleem kunt aangeven gebruikersgemak. Voorbeelden van deze scenario’s zijn ‘natte sneeuw lawines’ en ‘poedersneeuwlawines’. Het is jammer dat er over veel van de begrippen die in lawineberichten gebruikt worden nog geen internationale afspraken

zijn gemaakt in het verlengde van de internationale vijfpuntschaal. Het gevolg: een wildgroei aan de nities. Zwitserland gebruikt bijvoorbeeld vier scenario’s, Tirol meent dat je er minimaal tien nodig hebt en in Canada denken ze het met acht scenario’s te kunnen doen. Al met al staat er dus nog heel wat op de agenda om het geheel te vereenvoudigen en gelijk te trekken, zodat we allemaal op een lijn zitten en het lawinebericht kunnen lezen alsof het om het dagelijkse weerbericht gaat.

WIST JE DAT…

…ER JAARLIJKS IN DE ALPEN ONGEVEER 110 MENSEN IN LAWINES OM HET LEVEN KOMEN

…DE EERSTE MOOIE DAG NA EEN PERIODE VAN NEERSLAG EN WIND ALTIJD GEVAARLIJK IS

…WIND ALTIJD VOOR VERHOOGD LAWINEGEVAAR ZORGT, OOK ALS HET NIET SNEEUWT OF GESNEEUWD HEEFT?

MEER INFO

WIL JE MEER WETEN OVER LAWINES EN LAWINEBERICHTEN? BOEK EEN CURSUS, BEZOEK EEN LEZING OF STEL JE VRAGEN AAN PROFESSIONALS.

van